Admin Con Sâu
Ngày 28/01 hằng năm là ngày Giáo hội mừng kính thánh tiến sĩ Tôma Aquinô, mà di sản ngài để lại bao gồm bộ Tổng luận Thần học (Summa Theologiae) đồ sộ, các thánh thi nổi tiếng về Thánh Thể, cùng nhiều trước tác và thư từ khác. Từ lâu, ngài đã được nhìn nhận như là vị bảo trợ cho các trường học Công giáo, và dĩ nhiên, cho cả các sinh viên nữa. Đời sống của ngài nói chung, cách riêng là đời sống tri thức, chắc hẳn đã để lại cho người trẻ ngày hôm nay nhiều gợi ý quý giá liên quan đến việc học hành.
Trong bài viết này, để kính nhớ và tôn vinh thánh Tôma Aquinô, dự án Trong Bụng Cá Voi xin giới thiệu với các bạn trẻ một lá thư của thánh Tôma; trong thư này, ngài đã đưa ra những lời khuyên hữu ích mà ta có thể học hỏi để việc học của bản thân được tiến triển cách tốt đẹp.
Lời khuyên của thánh Tôma
Anh Gioan thân mến trong Chúa Kitô!
Anh đã hỏi tôi về cách thức học hành làm sao để có thể thủ đắc sự hiểu biết, tôi xin khuyên anh vài điều sau đây:
Anh đừng muốn đi thẳng xuống biển, nhưng hãy từ từ lần theo các dòng suối nhỏ. Hãy đi từ điều dễ cho đến điều khó. Đó là điều mà tôi nghĩ là một quy luật.
Hãy chậm nói và từ tốn lên tiếng phát biểu.
Hãy giữ lương tâm tinh tuyền.
Đừng bỏ qua việc cầu nguyện.
Hãy yêu mến sự thinh lặng trong phòng riêng nếu anh muốn được dẫn vào kho tàng kiến thức.
Hãy hòa nhã với mọi người.
Đừng tọc mạch muốn biết công chuyện riêng tư của người khác.
Đừng quá thân mật với ai hết, bởi vì sự thân mật dễ đưa đến suồng sã và làm xao lãng việc học hành.
Đừng nhúng mình vào chuyện thế sự.
Tránh bàn tán những chuyện nhảm nhí.
Hãy gắng bắt chước gương tốt của những bậc thánh hiền.
Không cần biết ai là tác giả của một câu nói, nhưng hãy biết tiếp nhận điều tốt mà họ nói. Hãy cố gắng hiểu điều mà anh đang đọc hay nghe.
Hãy khai thông mọi điều ngờ vực, và lưu giữ trong ký ức những gì có thể được.
Đừng tìm kiếm những gì vượt quá khả năng của mình.
Anh hãy cố gắng theo các điều vừa nói, tôi tin chắc rằng anh sẽ đạt được điều ước nguyện.
***
Ta có thể phân chia các lời khuyên trên thành hai nhóm: nhóm 1 gồm những điều nên làm; nhóm 2 gồm những điều không nên làm. Khi trình bày cho chúng ta hai nhóm lời khuyên ấy, thánh Tôma đang gợi ý cho chúng ta cách rèn luyện để có thể sở đắc được một nhân đức – ngài gọi là ĐỨC HIẾU HỌC.
Theo thánh nhân, đức hiếu học là nhân đức “con” của đức tiết độ. Nhờ nhân đức này, ta có thể điều chỉnh sự ham muốn học hỏi theo sự hướng dẫn lý trí.
“Mọi người tự bản chất đều ham mê hiểu biết” (Aristotle, Siêu hình học). Đây là điều cao thượng và tốt lành. Nhưng sự ham muốn này có thể trở thành lệch lạc vì nhiều lý do, như: dấn thân vào những điều xấu xa tội lỗi; ham học đến độ xao lãng các bổn phận khác; học những chuyện phù phiếm mà không để tâm đến những chân lý cần thiết cho cuộc sống. Để hướng dẫn sự ham muốn tự nhiên đó theo quy tắc của lý trí và đức tin, chúng ta cần đến đức hiếu học.
Thánh nhân cũng chỉ cho ta thấy hai nết xấu đối nghịch, gồm tò mò và lười biếng.
Thói tò mò là thói muốn biết những chuyện vô ích hoặc độc hại đối với sự hiểu biết của trí năng hoặc đối với sự hiểu biết của các giác quan. Để tránh được thói xấu này, thánh Tôma khuyên chúng ta giữ những điều 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 12, 14.
Thói lười biếng là thói bê trễ việc học hỏi chân lý. Sự bê trễ này được hiểu là không học biết các chân lý cần cho ơn cứu độ, không học biết các kiến thức cần cho đời sống; không học biết đủ những điều do bổn phận đòi buộc. Để tránh được thói xấu này, thánh Tôma khuyên chúng ta giữ những điều 3, 4, 5, 6, 11, 13.
Lạy Thiên Chúa giàu lòng xót thương, xin ban cho con biết ước ao cách mãnh liệt, tìm kiếm cách khôn ngoan, nhận biết cách chân thật, và thực hiện cách hoàn hảo những điều đẹp lòng Chúa, để danh Chúa được ca ngợi và tôn vinh.
(Trích Lời nguyện xin ơn khôn ngoan của thánh Tôma Aquinô)
Comments